Enkele maanden geleden hebben de consumentenorganisatie Unkobon en Henri Verhoef (Initiatiefnemer protestactie voor betere wegen) besloten de handen ineen te slaan en samen actie te gaan voeren. Actie met als doel om een structurele verbetering van de kwaliteit van de wegen op Bonaire te krijgen.

De zeer slechte staat van de wegen is funest voor de (verkeers)veiligheid van de bewoners en toeristen; dit leidt tot veel ongelukken, letsel, schades en kostbare reparaties aan voertuigen, en ook ernstige stofoverlast op het eiland. Daar is iedereen het wel over eens. Maar tot op heden wordt er nog veel te weinig aan gedaan. Het dichtsmeren van de gaten en scheuren in de wegen na een regenbui is niet genoeg. Hoe kunnen we onze kinderen over deze wegen naar school laten gaan?

Actie richting politiek en bestuurders:

Unkobon en Verhoef hebben daarom eind juni de verantwoordelijke bestuurders en politici in Nederland en van Bonaire aangeschreven met het verzoek om nu onderhand eens daadkrachtig te zijn en te komen met een concreet plan voor verbetering/groot onderhoud van het wegennet op Bonaire. Vervolgens zijn er na aanleiding van dat schrijven gesprekken geweest met de rijksvertegenwoordiger  J. Helmond, met staatssecretaris R. Knops, met gedeputeerde J. Kroon en met directeur Ruimtelijke Ordening, E. van der Horst.

Wat doet Nederland?

Nederland geeft aan wel een extra financiële bijdrage te willen leveren, maar die bijdrage is niet toereikend om tot een volledige, grondige verbetering van het wegennet te komen. Daarnaast stelt Nederland haar bijdrage afhankelijk van;

-eigen planvorming van het eilandsbestuur met betrekking tot beheer en onderhoud van de wegen,   -en goed bestuur door de lokale autoriteiten (more for more, less for less)

Voorts valt Nederland telkens terug op het uitgangspunt, dat beheer en onderhoud van de  wegen binnen de gemeentegrenzen een verantwoordelijkheid is van die gemeente en het lokaal bestuur zelf. Althans zo organiseert men dat in Europees Nederland. Naast gemeentelijke wegen bestaan daar echter ook nog verbindingswegen tussen gemeenten, zoals; provinciale wegen, waterschapswegen en rijkswegen (waar dan respectievelijk een provincie, een waterschap of het rijk voor verantwoordelijk is). Zo’n verdeling kennen we op Bonaire niet.

Wat doet Bonaire zelf?

Sinds 2010 wordt vanuit het lokaal bestuur veelvuldig met Nederland gesproken over het grondig aanpakken van de wegen, maar zonder al te veel resultaat, zo geeft men aan.  Momenteel wordt hard gewerkt aan een eigen uitvoeringsplan van beheer en onderhoud van de wegen voor de komende jaren. Nederland heeft ook om zo’n plan gevraagd (in het kader van en als voorwaarde voor extra financiering).

Het uitvoeringsplan van het lokaal bestuur

Dit uitvoeringsplan wordt opgesteld door een ingehuurd bureau, dat eerder een onderzoeksrapport uitbracht over de toestand van de Bonairiaanse wegen. Als het plan tot uitvoering komt zijn  er miljoenen dollars aan kosten mee gemoeid. De financiering zal door gelden van Bonaire, Nederland en aanvullend een lening gedekt moeten worden, zo geeft men vanuit het lokale bestuur aan.

Ondanks de hoge kosten voorziet het uitvoeringsplan overigens (slechts) in beheer en onderhoud van bepaalde delen van het wegennet op Bonaire. Een deel van de puzzel, zogezegd. Het totale wegennet (de hele puzzel) wordt daarmee niet aangepakt. De kosten van structurele verbetering van het totale wegennet bedragen al gauw zo’n 90 miljoen dollar, zo blijkt op basis van eerder onderzoek. Voor veel wegen geldt namelijk dat de basis niet meer of nooit op orde is geweest. Die wegen zijn ook niet berekend op het toegenomen verkeer van de moderne tijd.

Mission Impossible

Unkobon en Verhoef menen dat het eiland nooit of te nimmer zulk soort bedragen zelf kan opbrengen. Daarbij is zo’n groot logistiek technisch project niet uitvoerbaar door Bonaire zelf. Ook in Europees Nederland zouden (kleinere) gemeenten dit niet zelf kunnen.

Hoe dan nu verder?

Unkobon en Verhoef menen dat er een  “Twee Sporen-beleid” zou moeten worden ingezet in relatie met Nederland, ten aanzien van dit onderwerp. Spoor 1 is daarbij dat Bonaire zelf de verantwoordelijkheid neemt en daadwerkelijk inzet op beheer en (klein) onderhoud van een aantal nader te bepalen wegen. Spoor 2 is dan dat de verantwoordelijkheid voor verbetering/groot onderhoud/renovatie van een aantal andere wegen overgedragen wordt aan Nederland. Denk bijvoorbeeld de verbindingswegen van noord (Rincon) naar zuid (zuidpunt). Nederland zou dan de financiering en uitvoering daarvan geheel op moeten pakken.

Het lokale bestuur heeft aangegeven wel iets te zien in zo’n verantwoordelijkheidsverdeling.  Het vergroot namelijk de kans om het doel te bereiken en de wegen van Bonaire te verbeteren ten behoeve van de bevolking en de bezoekers. Bestuurlijk is het natuurlijk ook slim als dat doel bereikt kan worden met substantiële inzet van Nederland daarbij. In het zogenaamde Bestuursakkoord waarover de komende weken met Nederland onderhandeld wordt (ondermeer over infrastructurele zaken) kan dit tweesporen beleid mogelijk vorm krijgen. Stevige politieke en bestuurlijke actie moet daar dan op gericht worden.

Verdere actie van Unkobon / Verhoef?

Unkobon en Verhoef hopen van harte dat de bestuurders in Nederlander en de bestuurders van Bonaire er ditmaal samen uit komen. En dat men in goed overleg kan komen tot een verantwoordelijkheidsverdeling als het gaat om de verbetering van het wegennet op het eiland. Niet langer de verantwoordelijkheid uit de weg gaan of slechts naar elkaar wijzen, maar samen komen tot een reële verdeling van ieders verantwoordelijkheid en de bijdrage in de bijbehorende kosten. 

Of dit lukt zal de komende weken duidelijk worden als het Bestuursakkoord tussen Nederland en Bonaire concreet vorm krijgt. Afhankelijk van de uitkomsten van dat Bestuursakkoord bekijken Unkobon en Verhoef vervolgens of nog nadere actie nodig is. Uiteraard houden we u op de hoogte.

Eric Booi, voorzitter Unkobon

Henri Verhoef, initiatiefnemer protestactie